Çocuklar bazen yeni tanıştıkları insanlara karşı kaygı duyabilirler. Bu davranışlar çocuğun davranışlarını ve huzurunu bozmadığı sürece sorun teşkil etmez. Çekingenlik çocuğunuzun yapmayı istediği şeyleri yapmasına engel olması, çocuğunuzu mutsuz etmesi ve kaygılı bir ruh haline girmesine neden olabilir. Okula gitmek istememesi, çok istediği halde bazı etkinliklere katılamaması, arkadaş edinememesi de olasıdır. Bazı çocuklar diğerlerinden daha mesafeli olabilir ve yabancılara alışmaları biraz daha uzun sürebilir. Bunun nedeni genelde çocukların içsel huzurunu korumaya çalışmalarından kaynaklanır. Çocuklar, kendi güvenli alanlarında güvenli buldukları kişiler ile birlikte olmak isterler. Bu sebeple, bazı insanlara mesafeli davranabilirler. Çocukların bu mesafeli davranışları farklı sosyal ortamlara girdikçe aşılabilir. Ancak bazı çocuklarda bu tepki ya da yabancı davranma tutumu daha belirgindir. Çekingen çocuklar, kendini savunamama kaygısından dolayı kontrollü olmayı tercih ederler. Bu durum kaygı ve dışarıya olan güvensizlik ile baş edebilmek için ortaya çıkan bir yaklaşım olarak düşünülebilir.
Çekingenliğin Nedenleri ve Çözüm Yöntemleri
Bazı çocuklar doğuştan içine kapanık olabilirler fakat çekingenlik aileden ve sosyal çevreden öğrendiği bir özelliktir. Çocuklardaki çekingenliğin birçok nedeni olabilir, genelde aile tutumları veya yakın çevresinde olan olaylar sebep olabilir. Utangaçlık ya da çekingenlik temel olarak kendini koruyamama ve güvende hissetmeme kaygısından kaynaklanır. Çocuklar yapısal olarak yeni şeylere karşı çekimser ve mesafelidirler. Çocuklar yeteri kadar sosyalleşmedikleri için henüz tek başına bir birey olma ve kişiliklerini oluşturma aşamasında olurlar. Aşırı utangaçlığın ciddi sonuçları olabilir ve çocuğunuzun hayat kalitesini pek çok açıdan düşürür. Çünkü aşırı utangaç bir çocuğun sosyal becerileri öğrenebilmek için daha az fırsatı olur ve daha az arkadaşı olabilir. Eleştirilme ve hata yapma korkusundan dolayı çocuklar potansiyellerini tam olarak gerçekleştiremeyebilir.
Bazı çocuklarda çekingenlik içsel sorunlardan dolayı meydana gelir. Çocuk içine kapanır ve insanlardan uzaklaşır, davranış bozuklukları sergiler ve göz teması kurmaktan kaçınırlar. Konuşmayı sevmezler ve kendilerine yöneltilen soruları cevapsız bırakabilirler. Çocuğun zaman içinde çekingenliğini yenmesi ancak güven duygusunun gelişmesiyle mümkün olacaktır. Önce sizin ona güven duymanız onu destekleyip yanında olduğunuzu hissettirmeniz önemli kendisine güven duymasına çok önemli katkı sağlar.
Okul öncesi dönemde toplu oyunlara katılmaya isteksiz olabilirler ve sıklıkla anne ve babalarının desteğine ihtiyaçları olur. Çekindikleri zaman neden böyle davrandıkları hakkında baş başa olduğunuzda sakince konuşun. Korktukları ve onları kaygılandıran şeyi anlamaya çalışın. Onun korkularını ve endişelerini anlarsanız çocuğunuzun davranışlarını da anlamlandırabilir ve çözüm üretmeye başlayabilirsiniz. Ona “Yardıma ihtiyacın olursa ben buradayım” gibi destekleyici ifadelerle güvence verebilirsiniz.
Okul başlarken ise okula gitmek konusunda isteksiz davranabilirler. Çocuğunuza ihtiyacı olan sosyal becerileri öğretin. Zaman zaman çocukların çekingen olmalarının nedeninin o sosyal ortamda nasıl davranacağının bilmemeleri olabilir. Bu nedenle çocuğunuza biriyle tanışmak için önce göz kontağı kurması gerektiğini, kendini nasıl tanıtabileceğini ve sohbet etmek için nasıl bir giriş yapabileceğini öğretebilirsiniz. Öğrettiğiniz sosyal becerileri evde kendi aranızda alıştırma yapabilirsiniz, böylece çocuğunuzun bu konuda kendine duyduğu güven artacaktır.
Okul döneminde çekingen çocukların sınıfta derse katılmadıkları ve tahtaya kalkmadıkları gözlemlenir. Çekingenlik konusunda çocuğunuza anlayışlı davranın ve ona destek olun. Yapabildikleri, başarabildikleri üzerine konuşup, yeni çalışmaları için olumlu konuşmalarla onu destekleyin.
Çekingen çocuklar arkadaş ilişkilerinde de sosyal kaygılar yaşarlar bu nedenle daha küçük bir arkadaş çevresine sahiptirler. Yeni ortamlara girmesini sağlamanız yardımcı olacaktır. Yeni uğraşlar edinmesi ve yeni insanlar tanıması utangaçlığını yenmesinde faydalı olacaktır. Çocuğunuz yeni bir ortamda ya da yeni biriyle tanıştığında daha az çekingen davrandığı zaman desteğinizi gösterin. Attıkları her adımı küçükte olsa övün. El sallamak, merhaba demek bile onlar için önemli bir adımdır.
Bu davranışların kökünde korkunun, güvensizliğin ve kaygının yattığını unutmayın. Bunlardan en önemlisi aile ve yakın çevre tutumudur. Farklı tutumların çocuklar üzerinde farklı etkileri olabilir fakat özgüvensizlik ve hata yapma korkusu çekingenliğin en önemli sebeplerindendir. Özellikle ailede çekingen bireyler varsa çocukların bu kişileri model alacakları unutulmamalıdır. Çocuklar pek çok davranışı başkalarından gördüklerini örnek alarak öğrenirler. Aynı zamanda çocuğunuza iyi bir model olmanız da çok önemlidir. Eğer siz kaygılıysanız bunu çocuğunuzda sezecektir ve dış dünyanın endişe verici bir yer olduğu mesajını alacaktır. Bu sebeple onlar da çekingen davranıyor olabilirler. Özgüven gelişiminde ki en önemli etken çocuğun sevildiğini ve önemsendiğini hissetmesidir. Çocuğunuzun düşüncelerini ve duygularını önemsemeniz çok önemlidir. “Bugün seni mutlu eden ne vardı?” gibi sorular hem çocuğunuza kendini değerli hissettirecektir hem de sizin onu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır. Çocuğunuzla ilgili beklentilerinizi onun yaşına ve yeteneklerine uygun şekilde belirlemeniz onun bu sorumlulukları yerine getirebileceği seviyeye getirir böylelikle özgüveninin gelişimine faydası olur. Sorumluluk vermek sizin ona güvendiğini gösterecektir ve aynı zamanda bu sorumlulukları yerine getirmek ona basari hissi verecektir. Çocuğunuz bu konuda sizden destek ve rehberlik bekleyecektir.
Çocuğunuzun çekingenliğini tamamen ortadan kaldırmanız her zaman mümkün olmayabilir ancak özellikle özgüveninin gelişmesini desteklemek son derece olumlu sonuçlar verir. Ona bu süreçte destek olmalısınız.
Comments