Zihinsel becerilerimizi bir konu üzerine yoğunlaştırabilme becerisi olarak tanımlanan dikkat, yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da hem sosyal hem de akademik kazanımlar için oldukça önemlidir. Çünkü, dikkat ile öğrenme arasında çok güçlü bir ilişki vardır. Yaşamın ilk yıllarından itibaren yeni kavramlar öğrenmek ve bunları hayata geçirmek için gereken temel unsurlardan biri dikkattir. İleriki yaşlarda akademik başarı çerçevesinde ele alınan dikkat aslında bebeklikten itibaren keşfetmek, öğrenmek ve gözlenen davranışı tekrarlamak konusunda çocuğun en temel ihtiyaçlarındandır. Özetlemek gerekirse dikkat, bir insanın yaşadığı çevreden haberdar olmasını ve yaşama dair bilgiler edinmesini sağlayan temel özelliktir.
Yaşamdaki temel beceriler için de kritik bir öneme sahip olan dikkat, çocukların okul hayatına başlaması ile daha da önemli bir hale gelir. Günlük hayatta zaman zaman çocuğun dikkati dağılabilir. Fakat çocuğun yaşadığı bu dikkat dağınıklığı akademik başarısını, arkadaşları ile ilişkisini, günlük hayat ile ilgili sorumluluklarını olumsuz etkilemeye başladıysa bunu bir problem olarak ele almak faydalı olacaktır. Örneğin, bazen çocuklar kitap okumak, yazı yazmak, oyun oynamak, boyama yapmak gibi keyifli etkinlikler ile ilgilenirken bile dikkat problemi yaşıyor olabilirler. Çocuklarda dikkat ile ilgili problemlerin olduğunu anlayabildiğimiz bazı ip uçları vardır. Dersi dinlerken ya da ders ile ilgili bir uygulama yaparken önemli olmayan bir ses ya da hareketten kolayca etkilenme, ders sırasında ilgisinin ders dışı bir konuya kayması sebebi ile asıl konuyu kaçırma, derste bir konuşma yapması gerektiğinde ya da bir soru sorarken kelimeleri toparlayamama, asıl söylemek istediği ana konuya geç gelme, soru çözme, ödev yapma gibi yoğun dikkat gerektiren çalışmalardan uzak kalma isteği ve bunları eleştirme, derste bulunduğu halde sürekli olarak derste anlatılanları eksik öğrenmiş olma gibi durumlar çocuğun dikkat ile ilgili problem yaşadığını işaret eder. Bu ipuçlarını anlamak, çocuğu ve akademik başarısını değerlendirmek açısından oldukça önemlidir. Çünkü çocuğun hem akademik hem sosyal başarısını olumsuz etkileyen unsurun dikkat eksikliği olduğunun tespit edilmesi, çocuğun bu doğrultuda yönlendirilmesini ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlayacaktır. Çocuğun dikkat ile ilgili problem yaşadığı düşünülüyorsa ebeveynleri, öğretmenleri, okulunun rehberlik birimi ve varsa çocuğun çevresindeki diğer uzmanların görüşleri çocuğun problemlerinin tanımlanmasında önemlidir.
Dikkatsizlik veya dikkat ile ilgili yaşadığı herhangi bir problem sebebi ile başarısız olan çocuklarda bu durumu iyileştirmek mümkündür. Dikkatle ilgili sorunu olan çocuklar için bazı öneriler verilebilir:
Ders çalışmaya başlamadan önce çocuğun ders çalışma sırasında işine yarayacak bütün materyallerin çocuğun etrafında bulunması önemlidir.
Ders çalışacağı masa üzerinde mümkün olduğunca az eşyanın olması da dikkatinin dağılmasını engeller.
Çocuğun bir planlama yapması ve ders çalışırken bu planlamaya sadık kalmayı denemesi de dikkatini geliştirecek bir diğer unsurdur. Öncelikle bu davranış çocuğa planlama becerisini kazandırır bunun yanı sıra çocuğun ne zaman ders çalışacağını ne zaman oyun oynayabileceğini bilmesini sağlar. Çocuğun yerine getirmesi gereken herhangi bir sorumluluk varsa bunu parçalara ayırmak çocuğun dikkatini daha uzun süre bu iş üzerinde korumasını sağlayabilir. Çocuğa hayatındaki sorumlulukları parçalara bölerek yapabileceğini aşılamak, yaptığı işlerdeki ilerleyişini görebilmesi, gördükçe de motivasyonunun artmasını sağlaması noktalarında faydalı olacaktır.
Kısacası, hedeflerin ölçülebilir olduğuna emin olun. Bu sayede siz de çocuğunuzun ne kadar yol kat ettiğini ve ana hedefe ulaşmaya ne kadar yaklaştığını göreceksiniz. Bunu çocuğunuz da fark edecek ve buda da keyiflendirecektir.
Amaçları net bir şekilde belirlemek de çocuğun dikkat süresini olumlu yönde etkileyen faktörlerdendir. Amaçsız, hedefsiz ve önceliklerinin belirsiz olması çocuğun dikkatini toplamakta zorlanmasına neden olabilir. Çalışırken sadece okumak yerine not almak çocuğun o anda kalmasını kolaylaştırarak dikkatini daha canlı tutmasını sağlayabilir. Not almak dikkatini yoğunlaştırmasını sağlayabileceği gibi bilginin kalıcı hafızaya aktarılmasına da yardımcı olacaktır.